Door Ad van der Waals
Op 9 april 1943 moesten drie bewoners van het tehuis voor oudere blinden in Wolfheze op gezag van de bezetter vertrekken. Zij vertrokken per trein naar Westerbork. Het verhaal gaat dat er de avond ervoor met een maaltijd in het huis afscheid van hen werd genomen. De betreffende bewoners zijn bijna onmiddellijk na hun aankomst in Westerbork naar een concentratiekamp gedeporteerd en daar vermoord. Het gaat om:
Ida Aronstein, geboren op 10 december 1866 in Büren (Westfalen) en overleden op 4 september 1944 in Theresienstadt;,br>
Grietje van Beets, geboren op 20 mei 1867 in Amsterdam, overleden op 16 april 1943 in Sobibor;
Emil Mendelsohn, geboren op 8 mei 1870 in Oströw (Polen) en overleden op 23 juni 1943 in Sobibor.
Een vierde Joodse bewoonster - van Roekel - is in de ochtend van 9 april 1943 met hulp van een medewerkster of bewoonster van het tehuis per trein naar Den Haag gereisd en heeft de bezetting overleefd dankzij onderduikadressen van leden van de Nederlandse Blindenbond.
Van het onderwijsinstituut in Huizen zijn op 19 april 1934 drie leerlingen gedeporteerd. De namen van de drie zijn:
Flora Goldsmit, geboren 18 december 1926 in Arnhem en overleden op 7 mei 1943 in Sobibor;
Kurt Eugen Kleinschmidt, geboren op 18 april 1924 in Keulen (Dld) en overleden op 7 mei 1943 in Sobibor;
Bertus Johannes Clemens Verdoner, geboren op 30 september 1922 in Amsterdam en overleden op 21 mei 1943 in Sobibor.
Een oud leerling van het instituut, Barend Kool, geboren op 21 december 1919 in Amsterdam, is op 28 februari 1943 overleden in Auschwitz. Hij woonde in het instituut en vanaf 18 augustus 1942 in Amsterdam, Langehoutstraat 24 II.
Het betreft Mietje Stodel, geboren 19 november 1877 in Amsterdam en op 20 mei 1943 gedeporteerd naar Westerbork. Op 4 september 1944 is zij met het Zevende transport naar Theresienstadt gereisd. Er is een Persoonskaart waarop vermeld is dat zij is teruggekeerd. In 1964 stond er in de Jubileumuitgave van het blad van de NCB (Onze Gids) een interview met Mirjam Stodel, woonachtig in het tehuis voor blinden van Sonneheerdt in Ermelo, met een gelijke geboortedatum. Het is zeer aannemelijk dat het om dezelfde persoon gaat. In het interview wordt echter op geen enkele wijze aan de oorlogsjaren aandacht besteed.
Een van de leerlingen van het Blindeninstituut in Haren was Clara van Coevorden, geboren op 26 oktober 1930. Zij werd op 9 april 1943 gedeporteerd naar Westerbork en op 13 april naar Sobibor. Daar is zij op 16 april 1943 vergast.
25 April 2023
naar de beginpagina van documenten
naar de beginpagina van de collectie
naar leer- en hulpmiddelen
naar interviews
naar de beginpagina van de website